Ζορζ Μπρακ

Λίγα λόγια για τον Μπρακ
Γεννήθηκε στη Γαλλία το 1882 και πέθανε στο Παρίσι σε ηλικία 81 ετών το 1963. Ήταν εκτός από ζωγράφος, χαράκτης και γλύπτης. Θεμελίωσε μαζί με τον Πικάσο το κίνημα του αναλυτικού κυβισμού. Υποστήριζε ότι "Δεν υπάρχει στη τέχνη παρά ένα πράγμα που αξίζει. Αυτό που δεν μπορεί να εξηγηθεί".

Αναλυτικός κυβισμός
(Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα)
Καταρχάς ο αναλυτικός κυβισμός είναι μια κατηγορία του κυβισμού. Η προσάρτηση του όρου αναλυτικός εντάχθηκε για να περιγράψει την μεταμόρφωση που είχαν πετύχει ο Πικάσο και ο Μπρακ το 1911.
Η ανάπτυξη του κυβισμού συνοδεύτηκε από τη λέξη  στρέβλωση η οποία στη συνέχεια έδωσε τη θέση της στη λέξη ανάλυση που αναφερόταν στον θρυμματισμό της επιφάνειας των αντικειμένων και της συνένωσής τους με τον περιβάλλοντα χώρο. Ήταν η πρώτη φορά που η ενοποιημένη προοπτική αιώνων της νατουραλιστικής ζωγραφικής έδωσε τη θέση της σε πολυάριθμα μικροσκοπικά, ελαφρώς κεκλιμένα επίπεδα.
Ένα απλοϊκό παράδειγμα για την κατανόηση αυτής της τεχνικής είναι το εξής:
Ας υποθέσουμε ότι θέλουμε να ζωγραφίσουμε ένα πλαστικό ποτήρι με καφέ.
Αν ήμαστε στη Αναγέννηση τον 16ο αιώνα θα καθόμασταν μπροστά από το ποτήρι του καφέ και θα το ζωγραφίζαμε με μια και μοναδική προοπτική.
Αν ήμαστε ο Σεζάν στο τέλος του 19ου αιώνα, θα μετακινούμασταν προκειμένου να αντιληφθούμε τις γραμμές και το σχήμα του ποτηριού και μετατοπίζοντας ελαφρά το βάρος μας πιο κοντά στο αντικείμενο θα προσπαθούσαμε να το αποτυπώσουμε δείχνοντας ενδιαφέρον ακόμη και για την μνήμη του αντικειμένου.
Αν ήμαστε ο Μπρακ και ο Πικάσο του αναλυτικού κυβισμού στα τέλη του 20ου αιώνα, θα θέλαμε να εκφράσουμε κάτι περισσότερο πάνω στον καμβά από την περιορισμένη οπτική της Αναγέννησης και από τις αρχικές εξερευνήσεις του Σεζάν.
Θα θέλαμε να εκφράσουμε ολόκληρο το κύπελλο του καφέ στην στατική επιφάνεια του καμβά δεδομένου ότι μπορεί να χωρέσει όλη αυτή η οπτική πληροφορία στη μνήμη μας. Θα θέλαμε να αποτυπώσουμε στον επίπεδο καμβά  όλες τις πλευρές του κυπέλλου, τα πλαϊνά του, το πίσω μέρος του ακόμη και τα εσωτερικά του τοιχώματα. Θα το σπάζαμε λοιπόν σε μικρά κομμάτια όπως μοναδικά κάνουν οι κυβιστές.

Έργο με τίτλο "Ο πορτογάλος" (ο μετανάστης) αρχές 1912
Όπως σε όλα τα έργα αυτής της περιόδου ο Μπρακ συγχωνεύει δυο φαινομενικά ασύμβατα αντίθετα. Τους απεικονιζόμενους όγκους των πραγματικών αντικειμένων και την επιπεδότητα του φυσικού αντικειμένου δηλαδή του επιπέδου του καμβά του πίνακα. Με το εικονογραφικό εργαλείο της σκίασης και την κατάργηση του χρώματος δημιουργεί το ελάχιστο δυνατό ανάγλυφο ώστε ο απεικονιζόμενος όγκος να είναι πολύ πιο συμβατός με την επίπεδη επιφάνεια. Με τη λογική της διάτρησης του περιβλήματος των κλειστών όγκων, καταφέρνει να ξεπερασθούν τα κενά που ανοίχθηκαν μεταξύ των άκρων των αντικειμένων και να μπορέσει έτσι να κηρυχθεί η αδιάρρηκτη συνέχεια του επιπέδου του καμβά.
Προκειμένου η  απεικονιζόμενη επιπεδότητα μέσω της οποίας τα κεκλιμένα επίπεδα ωθούν τα κατακερματισμένα αντικείμενα όλο και πιο κοντά στην επιφάνεια και η κυριολεκτική επιπεδότητα να κινδυνέψουν να γίνουν δυσδιάκριτες ώστε το πλέγμα να φαίνεται να εκφράζει μια μόνο επιφάνεια και μια μόνο επιπεδότητα, ο Μπρακ πρόσθεσε στον πίνακα ένα απεικονιζόμενο καρφί, που φαίνεται να τρυπά το πάνω μέρος του καμβά, ρίχνοντας με ψεύτικο τρόπο τη σκιά του στην επιφάνεια κάτω από αυτό. Το ίδιο έκανε και με τα σταμπωτά γράμματα που εμφανώς  έχει τοποθετήσει πάνω στην επιφάνεια του καμβά, που επιφέρουν μικρές κηλίδες σκίασης και τα ελάχιστα κεκλιμένα γεωμετρικά σχήματα στο πεδίο του απεικονιζόμενου αναγλύφου ακριβώς κάτω από την επιφάνεια.
Όλα τα παραπάνω δίνουν την ψευδαίσθηση ότι ολόκληρος ο πίνακας είναι καρφωμένος στον τοίχο.

 

"Ο πορτογάλος" (ο μετανάστης) αρχές 1912

Περισσότερα έργα του

Bottle and fishes, 1910

La guitare, 1909-1910

Houses at L' Estate, 1908

Ανρί ντε Τουλούζ Λωτρέκ

Λίγα λόγια για τον Λωτρέκ
Γεννήθηκε στη Γαλλία το 1864 και πέθανε το 1901 σε ηλικία τριανταεπτά ετών.
Υπήρξε αριστοκράτης, λάτρης του Παρισιού, των απολαύσεων και των χορευτριών του θεάτρου. Τον μάγευε η παρισινή νύχτα  και ο κόσμος του τσίρκου, των χοροδιδασκαλείων και των πορνείων από όπου αντλεί έμπνευση για την θεματογραφία του.
Εξαιτίας δυο ατυχημάτων στην παιδική του ηλικία έμεινα νάνος με ύψος μόλις 1,35, στραβά πόδια, μεγάλο κεφάλι και παραμορφωμένο σώμα. Δεν έχασε ωστόσο ποτέ την πίστη στον εαυτό του. Ενδιαφέρον τύπος..

Το έργο του
'Εζησε και ζωγράφισε σε μια εποχή που κυριαρχεί ο ιμπρεσιονισμός και η αποτύπωση του φυσικού χώρου και του φωτός ενώ αυτός διαφοροποιείται καθώς ενδιαφέρεται να παρουσιάσει τον άνθρωπο. Να γίνει ένας χρονικογράφος της σύγχρονης ζωής. Να ερμηνεύσει την ανθρώπινη ψυχή. Εργαλεία του είναι το σχέδιο και οι γραμμικές διατυπώσεις. Συχνά σκληρές και βίαιες καταφέρνουν να αποκαλύψουν το περιεχόμενο του θέματος σε όλη την πολλαπλότητα και αντιφατικότητά τους. Τα χρώματά του, τις περισσότερες φορές παραπληρωματικά, διατηρούν την εσωτερικότητα και την ευγένειά τους.
Συνδυάζει λοιπόν με θαυμάσιο τρόπο τη δύναμη και την οξύτητα της γραμμής με την αμεσότητα και τη δροσιά του χρώματος. Η συνθετική πληρότητα και η αλήθεια της έκφρασης μεταβάλλουν το ατομικό σε τυπικό.

Επιρροή
Ανυπολόγιστη υπήρξε η επίδρασή του στη λιθογραφία, το τοιχογράφημα, την εικονογράφηση βιβλίων και στην εμπορική διαφήμιση καθώς κατάφερε με τις νέες εκφραστικές δυνατότητες που επέβαλλε να τις περάσει στο επίπεδο μεγάλης, γνήσιας τέχνης. Ακόμη και ο Πικάσο επηρεάστηκε από τη ζωγραφική του όταν πήγε στο Παρίσι το 1901. Χαρακτηριστικά όπως το οξύ σχέδιο και η διαπεραστική κριτική ματιά, που διακρίνονται στα έργα του Πικάσο μετά το 1901, προέρχονται από την μελέτη των έργων του Λωτρέκ.

Πίνακες του

Χορός στο Moulin-Rouge, 1890

Divan Japonaise P. 

Η κυρία Poupoule στην τουαλέττα της, 1898

Αγγλίδα στο Moulin-Rouge,  έγχρωμη λιθογραφία

Έγκον Σίλε

Λίγα λόγια για τον Σίλε

Γεννήθηκε στην Αυστρία το 1890 από αστική οικογένεια σιδηροδρομικών υπαλλήλων.
Το 1907 συναντάει τον ζωγράφο Κλιμτ ο οποίος γίνεται ο μέντορας του.
Πεθαίνει σε ηλικία 28 ετών κατά την επιδημία ισπανικής γρίπης το 1918 έχοντας δημιουργήσει περίπου τριακόσιους πίνακες και τρεις χιλιάδες έργα σε χαρτί.
Τα έργα του θεωρήθηκαν εκείνη την εποχή ως πορνογραφικά οδηγώντας τον μέχρι και στη φυλακή.

Ιστορικό πλαίσιο
Ο Φρόιντ δημοσιεύει στη Βιέννη την Ερμηνεία των ονείρων δηλώνοντας  "Αν δεν μπορώ να μετακινήσω τις ύψιστες δυνάμεις, θα ταράξω την κόλαση" θέλοντας να απεικονίσει τις προσπάθειες των απωθημένων ενστικτωδών παρορμήσεων. Κάτι που τον συνδέει με τους νεωτεριστές της βιεννέζικης τέχνης ( Κλιμτ, Σίλε, Κοκόσκα) οι οποίοι τάραξαν την κόλαση στις αρχές του 20ου αιώνα εκφράζοντας με τη ζωγραφική τους απωθημένα ένστικτα και ασυνείδητες επιθυμίες.

Το έργο Γυμνή αυτοπροσωπογραφία, 1911
"Κοιτάζοντας κανείς τις μορφές μου κοιτάζει 'εντός' παρατηρεί ο Σίλε για τα έργα του.
Οι διαβόητες αυτοπροσωπογραφίες του με τις προκλητικές στάσεις εξερευνούν  το φροϊδικό ζεύγος ηδονοβλεψία και επιδειξιομανία. Συχνά κοιτάζει τόσο έντονα - στον καθρέπτη, εμάς- ώστε η διαφορά ανάμεσα στο βλέμμα του και στο δικό μας να κινδυνεύει να χαθεί και φαίνεται να γίνεται ο μοναδικός θεατής του εαυτού του, ο μοναχικός ηδονοβλεψίας της δικής του επίδειξης. Ωστόσο, συνήθως, δεν φαίνεται περήφανος για την αυτοεικόνα του αλλά μάλλον αξιολύπητα εκτεθειμένος από τη ζημιά που αυτή προκαλεί.
Στο έργο που βλέπουμε λοιπόν, ο άνδρας έχει σπάσει τα δεσμά του, είναι ελεύθερος αλλά συντετριμμένος. Τα χέρια του δεν είναι πλέον δεμένα αλλά ακρωτηριασμένα. Δε μοιάζει με άγγελο που πετά αλλά με σκιάχτρο, κομμένο στα γόνατα χωρίς να μπορεί να πετάξει. Το πρόσωπο του μοιάζει με μάσκα θανάτου και το ανοιχτό του στόμα με κραυγή ζωής ή με επιθανάτιο χάσμα. Είναι η στιγμή που η ζωτικότητα και η θνησιμότητα συναντώνται στη νευρωτική νοσηρότητα. Είναι η στιγμή που η βιεννέζικη ζωγραφική κληρονομεί την μεταμόρφωση της μορφής, ένα είδος συμπτωματικής προσωπογραφίας που αποτυπώνει λιγότερο τις επιθυμίες του καλλιτέχνη και περισσότερο τα απωθημένα του μοντέλου μέσω των εντάσεων του σώματος.

 Έγκον Σίλε,  Γυμνή αυτοπροσωπογραφία, 1911

Περισσότερα έργα του:

Κλωντ Μονέ

Ψάχνοντας να βρω έναν πίνακα για το φόντο του ιστολογίου κατέληξα στον αγαπημένο, χαρούμενο και πολύχρωμο Μονέ.
Λίγα λόγια για τον Μονέ

Γεννήθηκε στο Παρίσι το 1840 και αποτελεί τον ιδρυτή του ιμπρεσιονισμού.
Μετακομίζοντας το 1883 στο Giverny - 50 χλμ έξω από το Παρίσι - του δίνεται η ευκαιρία να συνδυάσει τα δυο μεγάλα του πάθη. Τη ζωγραφική και την κηπουρική. Σχεδιάζει ο ίδιος τον κήπο του σπιτιού του από τον οποίο εμπνέεται για να ζωγραφίσει μια σειρά από 250 πίνακες κατά την περίοδο 1895 μέχρι το θάνατό του (1926).
Οι γνώσεις του στην βοτανολογία είναι ανεξάντλητες και πολύ συχνά παραγγέλνει σπόρους από άλλες χώρες για να τους φυτέψει ο ίδιος.
Η σειρά με τα νούφαρα - παραδοσιακό σύμβολο του θρήνου- είναι η προσωπική του έκφραση συμπαράστασης  για τα δεινά που προκαλεί ο Α' Παγκόσμιος πόλεμος που συμβαίνει εκεί την περίοδο.

Οι κήποι του Μονέ είναι ανοιχτοί στο κοινό, το ίδιο και το Marmottan Monet Museum με τη μεγαλύτερη συλλογή έργων του καλλιτέχνη. Και τα δυο βρίσκονται στο Giverny. 

 Water Lilies with Weeping Willows, Monet 1916-19

Ο Μονέ στον κήπο του το 1921 ( άγνωστος φωτογράφος)

Περισσότεροι πίνακες αυτής της περιόδου